BLOCKCHAIN (BLOK ZİNCİRİ) NEDİR? HUKUKA ETKİSİ NELERDİR?
Dijital verinin kopyalanmasına değil dağıtılmasına izin veren blok zinciri, herhangi bir merkezi otoritesi olmayan, kullanıcıları tarafından yönetilen, şifrelenmiş işlem takibini sağlayan, ağdaki tüm kullanıcıların eşit haklara sahip olduğu, şimdiye kadar biriken tüm blokların incelenip herkes tarafından gözden geçirilebildiği ve doğrulanabildiği, şeffaf ve sürekli büyüyen bir veri tabanıdır.
Blok zincirindeki bilgiler, paylaşılan ve sürekli güncellenen bir veri tabanı halinde varlığını sürdürmektedir. Bu veri tabanındaki veriler kaydedilmeden önce birden fazla onay alarak ekleniyor ve eklenen veriler silinemiyor ya da değiştirilemiyor. Blok zinciri, kullanıcılarına değer yaratma becerisi kazandırarak dijital bilginin doğrulamasını yapıyor.
Blockchain sayesinde kullanıcılara, dijital kimlik üzerinde bugüne kadar benzeri görülmemiş bir kontrol imkanı sağlanmış oluyor. Böylece küresel açık hesap defteri olan blockchain ile kripto paraların üretimi gibi birçok alanda saklama, yönetme ve depolama gibi işlemler dijital teknolojinin sunduğu imkanlarla hayata geçiriliyor. Nitekim Don Tapscott da teknolojinin hayatımızda meydana getireceği büyük etkinin sosyal medya, büyük veri, robotlar ya da yapay zeka ile gerçekleşmeyeceğini, gerçek devrimin sanal-dijital paranın temelini oluşturan blockchain olduğunu ifade ediyor.
Blockchain teknolojisi ile finans, sağlık, bilim, sanayi gibi birçok alanda hayatı kolaylaştıran ve iş yapış şekillerini değiştiren, farklı sektörlerin teknolojiyle uyumunu sağlayan önemli adımlar atılmaktadır. Yeni gelişen ve hala gelişmekte olan bu teknolojinin hukuk sektöründe de büyük değişimlere neden olacağı öngörülmektedir. Blockchain teknolojisi ile hayata geçen, sözleşme kalıp ve usûllerini değiştirmeye aday “akıllı sözleşmeler”, blok zincirinin sağlamış olduğu onay ve güvenlik mekanizması ile düzenlenebilecek ve noterlik hizmetlerini neredeyse üstlenebilecek “güvenilir belge” üretimleri, birer ödeme aracı olarak kabul edilen “kripto paraların” hukuk sektöründe de kullanılmaya başlanması bu yeni teknolojinin hukuk alanında getireceği yeniliklere örnek olarak sayılabilir.
Hukuk sektöründe blockchain teknolojisinin bir sonucu olarak; dâvâ dosyalarının açılması, yürütülmesi, bu dosyalar kapsamında duruşmaların ve tüm yargılama işlemlerinin gerçekleştirilmesi ve yargılamanın sonuçlandırılması konularında da tartışmalar ve çalışmalar sürmektedir. Yargılamanın blockchain teknolojisi ile dijitalize edilmesi, hızlandırılması, ucuzlaştırılması ve en önemlisi mekândan olabildiğince bağımsız hâle getirilmesiyle hukuk sektöründe köklü değişimlerin yaşanacağı su götürmez bir gerçek. Ayrıca, küreselleşen dünyanın yıllardır ihtiyaç duyduğu uluslararası tahkim ve yargı araçlarının etkin kullanılması, uluslararası yargılama imkânlarının geliştirilmesi konularının da blockchain teknolojisi ile çözüme kavuşturulabileceği öngörülüyor.
Blockchain teknolojisinin bürokratik sistem ile uyumlu hale getirilmesiyle hızlanan, ucuzlayan ve çok daha güvenli hâle gelen işlemler, hukuk sistemindeki iş yükünde hatırı sayılır azalmaları sağlayabilir. Bu teknoloji ile birlikte angarya işlemler hukuk sisteminin omzunda bir yük olmaktan çıkarılabilir. Küresel ve ülkesel ölçekte hukuk hizmetinin finansmanının ucuz, güvenli ve hızlı yöntemlerle yapılabilir olmasının hukukun işleyişine ve ekonomiye yapacağı katkı da göz ardı edilemeyecek bir gerçek.
